سر خرطومی برگ یونجه
سرخرطومی برگ یونجه
یونجه یکی از مهمترین گیاهان علوفه ای جهانی است. از مهمترین آفات یونجه در ایران و اکثر مناطق مختلف جهان سرخرطومی برگ یونجه می باشد.
خسارت این آفت مربوط به مرحله لاروی می باشد. این حشره چهار سن لاروی دارد که بیشترین خسارت را لاروهای سن سوم و چهارم وارد می آورد. این آفت با تغذیه از برگ ها باعث سوراخ و مشبک شدن آنها شده و با تغذیه از جوانه انتهایی و مرکزی موجب توقف رشد گیاه و در نهایت نابودی کامل محصول در چین اول را منجر میشود. شدت خسارت آفت در مزارع یونجه با واریته، شرایط آب و هوایی، شرایط رشد و همچنین درجه فعالیت موثر دشمنان طبیعی آفت بستگی دارد.
مبارزه:
- استفاده از واریته مقاوم
- برداشت زود هنگام یونجه در چین اول زمانی که نزدیک گلدهی باشد.
- سوزاندن سطحی با استفاده از شعله افکن برای از بین بردن فرم زمستانگذران آفت
- چرای پاییزه یا زمستانه مزارع توسط گوسفند جهت از بین بردن فرم زمستانگذران آفت
- یخ آب زمستانه در مناطقی که یخبندان وجود داشته باشد.
- انجام دیسک سطحی در اواخر پاییز
کنترل شیمیایی:
مبارزه شیمیاییی به عنوان آخرین روش است و تنها زمانی که دیگر روشهای ذکر شده نتواند جمعیت آفت را به زیر سطح اقتصادی کاهش دهد قابل توصیه است.
روغــن ولک
روغن ولک یک نوع روغن امولسیون شونده بوده که اجزای مضر برای گیاهان در آن کاملا حذف شده است. روغن ولک سبب حفاظت محصولات باغی و زراعی از آسیب های آفات میشود و به عنوان نوعی کنه کش، حشره کش و آفت کش شناخته شده که از طریق تماسی اثر می گذارد. روغن ولک در حقیقت موادی از گروه هیدروکربن های آلیفاتیک هستند که از روغن پارافین با مشتقات نفتی ساخته می شوند. روغن ولک به صورت استاندارد حاوی 80 درصد پارافین، 18 درصد آب و 2 درصد امولسیافر است و به صورت مایع غلیظ و به رنگ کرم کم رنگ تا پر رنگ (بسته به نوع پارافین) است. استفاده از روغن ولک یکی از راه های کنترل و کاهش خسارت آفاتی مانند شپشک ها، شته ها، کنه ها و تخم های بعضی آفات و کنترل بعضی از بیماری های درختان میوه است. استفاده از روغن باعث می شود با پوشش سطح بدن حشرات و سطح تخم ها و بستن منافذ تنفسی و حیاتی آنها و نیز جلوگیری از پراکنش اسپورها در برخی از قارچ ها، از خسارت آنها جلوگیری کند. زمان مناسب استفاده از روغن ولک زمستانه، یک هفته مانده به تورم جوانه و نیز در دمای معمولی (یخبندان و یا زیاد گرم نباشد) به صورت محلول پاشی است. روغن ولک قابلیت اختلاط با بسیاری از آفتکش ها را دارد اما از اختلاط با کاپتان و سموم گوگردی مانند سولفور و همچنین آبامکتین و اکسی کلرومس اجتناب شود. فاصله زمانی حداقل یک ماه بین مصرف روغن و ترکیبات گوگردی را رعایت کنید.
مزایای استفاده از روغن ولک:
- کاهش خسارت آفات مهمی از قبیل انواع شپشک ها، سپردارها، کنه ها و …
- افزایش مدت اثربخشی آفت کش ها بدون داشتن اثرات باقیمانده در گیاه
- جلوگیری از تبخیر شدید سموم و افزایش چسبندگی سم به گیاه
- تشدید کننده اثر آفت کش ها و در نتیجه کاهش مصرف آنها
- کم خطر بودن برای انسان، پرندگان و برخی حشرات مفید
- کمک به بیدار شدن درختان میوه خزان کننده در زمان مناسب
بیماری ویروسی چروکیدگی قهوه ای گوجه فرنگی (روگوز)
عامل بیماری Tomato brown rugose Fruit virus (ToBRFV) می باشد. اولین بار در دره اردن و فلسطین و در ایران اولین بار در سال 2021 از اصفهان گزارش شده است. تا انتهای سال 2022 تعداد 35 کشور آلوده به بیماری روگوز گوجه فرنگی شناسایی شده اند.میزبان های اصلی این ویروس گوجه فرنگی، فلفل و میزبان های فرعی شامل بادمجان و علف های هرز ناقل می باشند.علف های هرز ناقل شامل سلمک برگ گزنه ای، کینوا و هیبریدهای گل اطلسی می باشند.
علائم بیماری روگوز گوجه فرنگی در برگ ها و ساقه گوجه فرنگی:
- ایجاد لکه های موزاییکی و ابلق در برگها
- تاولی شدن برگها
- زرد شدن برگهای انتهایی
- ایجاد نکروز در ساقه
علائم روی میوه گوجه فرنگی:
- تغییر رنگ در میوه های قرمز (لکه های بی رنگ بین سبز و زرد)
- غیریکنواخت شدن میوه ها
- ایجاد لکه های قهوه ای روی میوه های سبز کال
- تاولی شدن میوه ها
- لکه های قهوه ای و چروکیده روی میوه های رسیده
- نکروز روی میوه های کال، دم میوه و کاسبرگ
علائم ویروس روگوز روی فلفل:
- موزاییکی و تاولی شدن برگهاکوتوله شدن بوته ها
- تاولی شدن میوه ها
- راه های انتقال ویروس:
- بذر آلوده
- نشاء آلوده
- خاک آلوده
- انتقال مکانیکی (دست، لباس، ابزار و گیاهان آلوده)
- زنبورهای گرده افشان
- آب در حال گردش در کشت های هیدروپونیک
پیشگیری و کنترل:
همانند سایر ویروس های گاهی ترکیب شیمیایی و یا ضد ویروسی ویژه مستقیمی برای تیمار گیاهان آلوده وجود ندارد، و به دلیل فقدان ناقل بیولوژیکی برای این ویروس تنها اقدامی که علیه این ویروس می توان انجام داد پیشگیری از آلودگی اولیه و یا گسترش ثانویه می باشد.
آلودگی اولیه عمدتا از طریق برگ یا خاک آلوده صورت میگیرد. بنابراین اقدامات ذیل می توانددر کنترل این بیماری موثر باشد:
- تهیه بذر و نشاء سالم دارای گواهی و انجام تست های سلامت بذور در مناطق آلوده به ویروس روگوز گوجه فرنگی
- حذف بوته های آلوده که دارای علائم هستند.
- عدم استفاده از کارگرانی که در دیگر مزارع گوجه و فلفل کار میکنند.
- حذف بوته های علف هرز
- اجتناب از سورت و بسته بندی محصولات در نزدیکی مکان های تولید محصول
علائم شوری خاک
از نشانه های شوری خاک این است که بر روی سطح این خاک ها لکه های سفید رنگ دیده میشود که نشان دهنده نمک های محلول است. نمک موجود در این خاک ها معمولا کلرور و سولفات های کلسیم، منیزیم و سدیم هستند. همچنین نمک های خنثی در این نوع خاک ها به حدی است که مانع از رشد طبیعی گیاهان می شود.
مشکلاتی که شوری خاک در گیاهان به وجود می آورد به شرح زیر است:
- خشک شدن و سوختن حاشیه برگها
- گل سوزی
- رنگ پریدگی برگها و میوه ها در اثر کمبود کلروفیل
- توقف رشد، جوانه زنی و میوه دهی در گیاهان
- رشد نامتعارف و طولی گیاهان با ساقه های باریک و بی جان
و همچنین شوری خاک:
- جذب آب از طریق ریشه را کم میکند.
- باعث کاهش روند رشد گیاهان می شود.
- باعث فرسایش بافت خاک میشود.
- رشد ریشه را متوقف میکند.
- باعث کم شدن مقاومت گیاهان در برابر بیماری ها و هجوم آفات میشود.
- نیاز به آبیاری را در درختان و گیاهان افزایش میدهد.
شوری خاک
به خاکی که میزان نمک آن فراتر از حد تحمل گیاه باشد خاک شور میگویند. شوری خاک و آب امروزه یکی از معضلات کشاورزان و باغداران است. امروزه عوامل زیادی باعث شوری خاک میشوند. خاک های شور معمولا دارای ph بالاتر از 8.3 می باشند.
از عواملی که باعث شوری خاک میشوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آبیاری زمین با آب شور
- آبیاری بیش از حد و با استفاده از روش های نامناسب
- استفاده بی رویه و بیش از حد از انواع کودهای شیمیایی
- تکرار کشت یک گیاه برای سال های متوالی
- عدم استفاده از کودهای مناسب برای جلوگیری از شوری مانند کودهای پایه ارگانیک
خاک کشاورزی بسیار ارزشمند است و نباید به راحتی از اصلاح آن دست کشید. بنابراین برای هر کشاورز مهم است که بتواند نمک اضافی و مضر موجود در خاک باغ خود را از بین ببرد.
راهکارهای موثری برای این کار در نظر گرفته شده است که مهمترین آنها عبارت است از:
- آبشویی خاک: می توان با آبشویی صحیح، نمک اضافی در زمین کشاورزی را از بین برد.
- زهکشی خاک: زهکشی های عمیق باعث میشود تجمع نمک در لایه های بالایی و میانی خاک از بین برود.
- افزایش مواد آلی مناسب در خاک: مواد آلی میزان نمک موجود در خاک را کم می کنند.
- کنترل و برنامه ریزی صحیح آبیاری: استفاده از سیستم آبیاری مناسب و نوین مانند قطره ای، پایین آوردن میزان تبخیر از روی خاک، عدم آبیاری بیش از حد و بی رویه و کم کردن فاصله بین دو آبیاری.
- اضافه کردن ژیپس به خاک: ژیپس، کربنات ها و بی کربنات سدیم را به سولفات تبدیل می کند و از میزان شوری کم می کند.
ترکیب خاک با خاک اصلاح شده - استفاده از کودهای ارگانیک و شیمیایی: از جمله کودها و محلول هایی که می توان برای رفع شوری خاک به کاربرد گوگرد ارگانیک، کودهای هیومیک اسید و کودهای مخصوص برای این کار هستند.
بیماری آتشک
بیماری آتشک
بیماری آتشک با عامل Erwinia amylovora مخرب ترین بیماری درختان میوه دانه دار در جهان است که خسارت آن با هیچ کدام از بیماریهای درختان میوه دانه دار قابل مقایسه نیست.بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی از خانواده گل سرخیان میزبان این باکتری بوده و درختان گلابی،به،سیب،ازگیل،زالزالک،شیرخشت،سیب ترش و تعدادی از گیاهان زینتی از جمله پیراکانتا و گل رز از میزبان های مهم و معروف آن هستند. در شرایط محیطی مناسب،بیماری به صورت اپیدمی ظاهر میشود و خسارتی جبران ناپذیر به محصول،نهال های جوان و درختان وارد میکند.گل ها که حساس ترین اندام در درختان میوه دانه دار هستند،عموما در اوایل فصل بهار علائم آلودگی را نشان میدهند. ابتدا حالت آب سوخته پیدا میکنند و پس از مدتی پژمرده میشوند و رنگ قهوه ای به خود میگیرند. در برگها بیماری در طول رگبرگ اصلی و رگبرگ های جانبی امتداد پیدا میکند و برگ به رنگ قهوه ای تیره در می آید و در صورت شرایط مناسب محیطی کل برگ را فرا میگیرد و برگها به رنگ قهوه ای سوخته در می آید و مدتها روی درخت باقی می مانند. توسعه بیماری از محل شکوفه ها و برگهای آلوده به سمت شاخه های جوان باعث سوختگی و خمیدگی قسمت های نازک شاخه میشود، بطوری که قسمتهای انتهایی شاخه حالت عصایی به خود میگیرد که یکی از علائم بارز بیماری آتشک است. آلودگی میوه ها از طریق دم گل انجام میگیرد و به علت آلودگی یا از همان ابتدا تبدیل به میوه نمیشوند یا اینکه میوه ها،کوچک و نارس،قهوه ای و چروکیده و سپس مومیایی میشوند و رنگ سیاه به خود میگیرند. آلودگی شاخه های بزرگ و تنه درختان از طریق سرایت آلودگی از شاخه های جوان انجام میگیرد که باعث ایجاد شانکر شده و در محل شانکر ابتدا پوست حالت فرو رفته و تیره پیدا میکند.
پیشگیری و کنترل:
- جلوگیری از گسترش و ورود بیماری به نقاط جدید
- کاشت ارقام مقاوم یا متحمل به بیماری
- استفاده متعادل از کودهای شیمیایی
- هرس و حذف سرشاخه ها،شاخه ها و درختان آلوده و سوزاندن آنها
- ضدعفونی ادوات پس از انجام هرس
- بهداشت باغ و هرس مناسب
مبارزه شیمیایی:
- سمپاشی های دوره ای با قارچکش های مسی در طول سال یعنی در پاییز،زمستان و بهار.
زنگ زرد گندم
زنگ زرد گندم یا زنگ نواری یا زنگ خطی گندم با عامل puccinia striiformis می باشد.در ایران بیشتر از سایر زنگها به غلات خسارت وارد می نماید.پراکندگی بیماری زنگ زرد در سر تا سر دنیا در مناطق سرد یا معتدل سرد و مناطق کوهستانی و نیز دشت ها دیده میشود.
زنگ زرد گندم در بهار زودتر از سایر زنگها ظاهر میشود.ابتدا بر روی برگهای جوان،جوش زرد یا نارنجی کم رنگ حاوی یوردیوسپور تشکیل شده که به صورت خطی و به موازات رگبرگها سطح رویی برگ را فرا میگیرند. در شرایط مساعد جوشها بر روی غلاف،خوشه گلوم و گلومل نیز ظاهر شده و با گرم شدن هوا در شرایط نامساعد در سطح زیری برگها جوش های تیره حاوی تلیوسپور ظاهر میشود.دانه های حاصله از خوشه های آلوده کوچک،چروکیده و غیرقابل استفاده میشوند.
مدیریت تلفیقی زنگ زرد:
- استفاده از ارقام مقاوم،نیمه مقاوم و متحمل
- تراکم مناسب بوته
- رعایت زمان کاشت مناسب
- استفاده از کود سرک:به مقدار مناسب و فقط یک نوبت
- استفاده از کود پتاس:در کاهش حساسیت گیاهان کمک میکند
- جلوگیری از هرگونه عاملی که باعث افزایش علفی شدن گیاه شود.
- کشت بصورت موزاییکی:در یک منطقه از کشت یک رقم بذر جلوگیری شده و چند رقم بذر را که دارای خصوصیات گیاه شناسی مشابه بوده ولی از نظر مقاومت تفاوت داشته باشند با هم میکارند.
- مدیریت علفهای هرز و باقیمانده ی گیاهان آلوده
مبارزه شیمیایی
- برای انجام دقیق مبارزه شیمیایی و افزایش راندمان آن لازم است سمپاشی ها به موقع و در زمان مناسب انجام شود.قارچ کش های ثبت و توصیه شده برای مبارزه با زنگهای غلات به شرح جدول زیر می باشد:
| ردیف | نام سم | فرمولاسیون | میزان مصرف در هکتار |
| 1 | سایپرکونازول (آلتو) | SL 10% | 0/5 لیتر |
| 2 | تبو کونازول (فولیکور) | EW 25% | 1 لیتر |
| 3 | فلوتریافول (ایمپکت) | SC 12.5% | 0/5 لیتر |
| 4 | پروپیکونازول (تیلت) | EC 25% | 1 لیتر |
| 5 | سایپرکونازول + پروپیکونازول (آرتئا) | EC 33% | 0/4 لیتر |
| 6 | فلوزیلافول + کاربندازیم (آلرت) | SC 37.5% | 1 لیتر |
| 7 | اسپیروکسامین + تبوکونازول + تریادیمنول (فالکن) | EC 46% | 0/6 لیتر |
| 8 | آزوکسی استروبین + سیپروکونازول (آمیستار اکسترا) | SC 28% | 0/75 لیتر |
| 9 | آپوکسی کونازول + تیوفانات متیل (رکس دوم) | SC 49.7% | 0/5 لیتر |
| 10 | پروپیکونازول + فلوکساپیروکساد + پیروکلواستروبین (اینوور) | EC 35.5% | 0/5 لیتر |
به دلیل کاهش دوره حفاظت قارچ کش تیلت (7-3 روز) ، در مواردی که شرایط مساعد بیماری زنگ تداوم دارد، بهتر است از قارچ کش های با دوام حفاظت طولانی تر مانند فالکن، فولیکور و غیره استفاده شود.